Με τον όρο διδακτική δραστηριότητα εννοούμε τις παρεμβάσεις του εκπαιδευτικού που αποσκοπούν στη διευκόλυνση, την υποστήριξη και την καθοδήγηση των μαθητών προκειμένου να πετύχουν τους επιδιωκόμενους στόχους. Οι διδακτικές δραστηριότητες διακρίνονται από τις μαθησιακές που αφορούν τις ενέργειες των μαθητών.(Ματσαγγούρας, 2000: 247).
Ο Newby κ.ά. (2009) προτείνουν πέντε είδη δραστηριοτήτων: (1) ψυχολογικής και γνωστικής προετοιμασίας (2) διδασκαλίας του γνωστικού αντικειμένου (3) εμπέδωσης του γνωστικού αντικειμένου (4) αξιολόγησης του γνωστικού αντικειμένου/ και (5) ανακεφαλαίωσης.
Στη συνέχεια παρουσιάζουμε λογισμικά και υπηρεσίες του Διαδικτύου (web 2.0) που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε για την υποστήριξη των δραστηριοτήτων.
Τέτοια ψηφιακά εργαλεία μπορεί να είναι:
Τι κάνουμε: Δημιουργούμε ένα αρχείο παρουσίασης. Στην πρώτη διαφάνεια εισάγουμε τον τίτλο του μαθήματος και την ημερομηνία του μαθήματος. Στη δεύτερη διαφάνεια εισάγουμε το σχεδιάγραμμα που εμφανίζει τους στόχους με επεξηγηματικά σχόλια.
– Λογισμικό δημιουργίας βίντεο
Δημιουργούμε ένα βίντεο μικρής διάρκειας (έως 3΄). Στο βίντεο παρουσιάζουμε τους στόχους του μαθήματος. Το βίντεο μπορεί να δημιουργηθεί με τη χρήση λογισμικών, τα οποία είναι εγκατεστημένα στο λειτουργικό σύστημα ή είναι ελεύθερα προς χρήση (free).
ΟΔΗΓΟΣ: Δημιουργία βίντεο επίδειξης
2. Δραστηριότητες διδασκαλίας του γνωστικού αντικειμένου
Εκτιμώμενη διάρκεια: 10΄για 1ΔΩ ή 25΄ για 2 ΔΩ.
Ο/Η εκπαιδευτικός παρουσιάζει τη νέα γνώση (γνώση περιεχομένου χρησιμοποιώντας εκπαιδευτικό υλικό (κείμενο, εικόνα, ήχους, βίντεο). Η νέα γνώση χωρίζεται σε τμήματα. Κάθε τμήμα παρουσιάζει ένα μέρος της νέας γνώσης χρησιμοποιώντας κάθε φορά δυο κανάλια πληροφορίας (θεωρία της διπλής κωδικοποίησης), π.χ. κείμενο και εικόνα ή κείμενο και βίντεο ή κείμενο και αρχείο ήχου. Κάθε “κομμάτι” ενσωματώνεται σε μια διαφάνεια ή οθόνη του διαδραστικού πίνακα.
Για παράδειγμα, στη δεύτερη διαφάνεια/οθόνη εμφανίζονται πληροφορίες σχετικά με την έννοια πολλαπλάσια, στην τρίτη πληροφορίες για το πώς δημιουργούμε πολλαπλάσια και στην οθόνη πώς χρησιμοποιούμε τα πολλαπλάσια για να βρούμε τα κοινά πολλαπλάσια, το Ελάχιστο Κοινό Πολλαπλάσιο και τους διαιρέτες.
Μετά την παρουσίαση των νέων πληροφοριών ακολουθεί δραστηριότητα όπου καλούμε τους μαθητές: να απαντήσουν σε ερωτήσεις, ώστε να διερευνήσουμε αν οι νέες πληροφορίες έγιναν κατανοητές (τι καταλάβατε ότι είναι πολλαπλάσια; πώς δημιουργούμε πολλαπλάσια; πώς βρίσκουμε τα κοινά πολλαπλάσια; πώς βρίσκουμε το ΕΚΠ με τα πολλαπλάσια;)
Ο/Η εκπαιδευτικός σε κάθε διαφάνεια/ οθόνη πληκτρολογεί έναν ή περισσότερους αριθμούς και καλεί τους μαθητές να χρησιμοποιήσουν τα εργαλεία γραφής του λογισμικού παρουσίασης ή του διαδραστικού πίνακα και να απαντήσουν στις ερωτήσεις.
3. Δραστηριότητες εμπέδωσης της νέας γνώσης
Εκτιμώμενη διάρκεια: 8-10΄ για 1ΔΩ ή 25΄ για 2 ΔΩ.
Οι δραστηριότητες αυτές επικεντρώνονται στην εφαρμογή της νέας γνώσης σε παρόμοιες ή διαφορετικές περιστάσεις με αυτή που διδάχθηκαν.
Μέσα από τις δραστηριότητες εμπέδωσης ελέγχεται η δηλωτική και η διαδικαστική γνώση των μαθητών.
Δηλωτική γνώση | Διαδικαστική γνώση |
αναγνωρίζει τη νέα γνώση σε παρόμοιες ή διαφορετικές περιστάσεις π.χ. Τι είναι τα πολλαπλάσια ή το ΕΚΠ; Ποιοι από τους παρακάτω αριθμούς είναι πολλαπλάσια; |
εφαρμόζει τη νέα γνώση (ρουτίνες, διαδικασίες, αλγόριθμους) σε παρόμοιες ή διαφορετικές περιστάσεις. π.χ Πώς θα βρεις τα πολλαπλάσια; Να βρεις το ΕΚΠ των αριθμών. |
Εργαλεία εμπέδωσης συνήθως είναι επιλεγμένες ασκήσεις του σχολικού εγχειριδίου ή φύλλα εργασίας. Η δομή και το περιεχόμενο των φ.ε. συμβαδίζει με τους διδακτικούς στόχους και αποσκοπεί στην αποτελεσματική τους επίτευξη. Το φ.ε. περιλαμβάνει (1) οδηγίες και προτροπές και (2) δράσεις. Η σχεδίαση των δράσεων εξαρτάται από την εκπαιδευτική θεωρία που επιλέγει ο εκπαιδευτικός (π.χ. συμπεριφοριστική, γνωστική, εποικοδομητική) και τη διδακτική στρατηγική που ακολουθεί (ερωτήσεις, διερεύνηση, εποικοδόμηση).
Η εφαρμογή της νέας γνώσης έχει περισσότερο νόημα αν σχετιστεί με την καθημερινή ζωή των μαθητών και επικεντρωθεί στην επίλυση προβλημάτων.
Στο Διαδίκτυο υπάρχουν πολλές υπηρεσίες του web 2.0 που προσφέρουν ισχυρά εργαλεία για τη δημιουργία δραστηριοτήτων εμπέδωσης με τη μορφή παιχνιδιού, όπως ασκήσεις πολλαπλής επιλογής, συμπλήρωσης κενών, σταυρόλεξα, κ.ά. Μερικά από αυτά είναι: Wordwall, Educandy, learningapps
Αξιολόγηση εννοείται η διαδικασία ελέγχου που πραγματοποιεί ο εκπαιδευτικός προκειμένου να εκτιμήσεις το επίπεδο μάθησης των μαθητών συνήθως στο τέλος της διδασκαλίας.
Δίνουμε μια εργασία για το σπίτι:
- από το Βιβλίο Μαθητή ή το Τετράδιο Εργασιών
- που βρήκαμε στο Διαδίκτυο
- που δημιουργήσαμε οι ίδιοι με τις υπηρεσίες web 2.0 (Wordwall, Educandy, learningapps)
λογισμικού).
Βιβλιογραφικές αναφορές
Ματσαγγούρας Η. (2002). Στρατηγικές διδασκαλίας. Αθήνα: Gutenberg
Newby, T., et Al. (2009). Εκπαιδευτική Τεχνολογία για Διδασκαλία και Μάθηση. Αθήνα: Επίκεντρο,
Principles of Instruction. Research-Based Strategies That All Teachers Should Know.